1 июня на президентских выборах в Польше с небольшим отрывом победил Кароль Навроцкий. Беларусы, которые уже имели право голосовать как граждане РП, поделились с CityDog.io своими эмоциями.
Кто такой Кароль Навроцкий и почему его победа напугала беларусов?
Согласно подсчетам Польской избирательной комиссии, во втором туре президентских выборов Кароль Навроцкий набрал 50,89% голосов. При этом отрыв от Рафала Тшасковского, второго кандидата в президенты, оказался совсем небольшим – за этого политика проголосовало 49,11% избирателей.
Кароль Навроцкий родом из Гданьска, по образованию историк. На выборах он предстал как беспартийный и независимый кандидат, однако де-факто он был кандидатом консервативной партии «Право и справедливость» (PiS).
Рафал Тшасковский – действующий президент Варшавы. Политик выдвигался на выборы от либеральной партии «Гражданская платформа» (ее же представляет и премьер-министр Польши Дональд Туск). В случае, если бы Тшасковский одержал победу на выборах, направлять страну по либеральному курсу можно было бы с меньшей оглядкой на консерваторов.
Комментируя итоги выборов, Навроцкий заявил: «Нам удалось объединить весь патриотический лагерь», – имея в виду, что за него проголосовала и большая часть приверженцев ультранационалистической партии «Конфедерация». Политические аналитики и обозреватели предполагают, что приход Навроцкого к власти поляризует отношения между Польшей, Евросоюзом и Украиной.
«У меня нет постоянной прописки, поэтому пришлось получать разрешение на голосование»
– Я получила гражданство год назад, и это мои первые выборы в Польше. У меня нет постоянной прописки, поэтому, чтобы проголосовать, мне сначала нужно было обратиться в местный ужонд (аналог исполкома. – Ред.). Там мне выдали разрешение на голосование по определенному адресу.
Голосовала за Рафала Тшасковского – считаю, он больше подходит на роль президента, нежели Навроцкий. Ни один из кандидатов не был идеальным, так что пришлось выбирать из двух зол меньшее.
Вечером воскресенья следила за подсчетами голосов и очень надеялась, что PiS не победит. Как видите, не получилось…
И я, и люди в моем окружении настроены на изменения в худшую сторону. Например, PiS предлагает закон, в котором говорится, что гражданство можно будет получить, прожив в Польше 10 лет, – это смешно. За несколько лет проживания в любой другой стране Евросоюза гражданство можно спокойно получить. С таким законом из Польши будет отток рабочих рук и мозгов. Да и вообще, именно партия PiS поставила Польшу на колени, а сейчас просто ее добьют.
«Половина граждан выбрала Навроцкого, а это что-то значит»
– Я голосовал за Тшасковского и абсолютно недоволен результатами выборов. Оба кандидата не представляют собой ничего достойного. Но, с моей точки зрения, выбор Тшасковского был бы более безопасным.
Странно видеть президентом страны человека со столь сомнительной репутацией. «Сутенер, гангстер и вор», – это то, что про Навроцкого думает большая часть тех, кто голосовал за другого кандидата. Он не дает внятных разъяснений о своем прошлом и открыто врет.
Накануне и во время выборов польские медиа обвиняли Навроцкого в потакании проституции, в дружбе с гангстерами и в незаконном присвоении квартиры польского пенсионера пана Ежи. Политик обещал подать на издания в суд.
Выбор Навроцкого – это подпитывание в обществе националистических взглядов, расширение ненавистнической риторики и нормализация патологий в нем.
Предполагаю, что теперь будет сложнее добиться принятия важных законов. Правительство левое, президент правый. К гадалке можно не ходить: никакой оперативной работы не стоит ожидать, этот тандем будет максимально неэффективным.
Президент просто будет блокировать правом вето предложения Сейма. Будет много конфликтов и пустых разговоров, которые не приведут ни к чему хорошему. Скорее всего, будет откат в худшую сторону в вопросах прав человека. Обидно за права женщин и ЛГБТК+. Станет сложнее с вопросами миграции, но беларусов это коснется в меньшей степени.
Когда я узнал о результатах, первая мысль была: «Боже, какой ужас!» Спустя пару минут пришло осознание, что ничего кардинально плохого не произошло. В Польше президент не имеет такого сильного влияния – демократические рычаги все еще работают. В конце концов, половина польских граждан выбрала Навроцкого, а это что-то да значит.
Все, кого я знаю, в шоке. Но, опять же, это просто я пребываю в бабле людей, которые интересуются правами человека, квир-персон и беларусов, которые в большинстве своем голосуют скорее за левых кандидатов ввиду своего горького беларуского опыта.
«Сярод беларусаў шмат здзіўлення: аказваецца, галасы лічаць»
– І ў першым, і ў другім туры я падтрымлівала мэра Варшавы. Я не вельмі ўважліва даследавала ход кампаніі, але па важных для мяне пытаннях – справы міграцыі, ахова здароўя і бяспека – з кандыдатаў, якія мелі добрыя шанцы на перамогу, Тшаскоўскі выглядаў найбольш прывабна.
Канешне, я не чакала, што прэзідэнтам стане Рафал Тшаскоўскі, але перамога яго апанента не выклікае ў мяне расчаравання. Прыгожая барацьба, перамог мацнейшы, барацьба была за кожны голас – і гэта добра.
Гэта ўжо трэці польскі прэзідэнт, выбары якога я назіраю на ўласныя вочы і тварам у твар, і мяне не ўражвае, што на выбарах інтрыга перамогі можа трымацца да апошняга.
З улікам таго, што новаабраны прэзідэнт – прыхільнік той жа палітычнай структуры, што і яго папярэднік, не чакаю нейкіх кардынальных змяненняў. Я бачу ў ім такога Анджэя Дуду 2.0 з папраўкамі на час і асабістыя перакананні.
Калі выбралі пана Анджэя, таксама было шмат галасоў а-ля «што будзе». І нічога. Польшча як жыла, так і жыве – нейкіх кардынальных перамен не адбылося.
Калісьці так атрымалася, што пасля трагедыі з прэзідэнтам Лехам Качыньскім (палітык загінуў у авіякатастрофе ў 2010 годзе пад Смаленскам. – Рэд.) я брала ўдзел у штабе аднаго з кандыдатаў на выбарах. Мяне тады ўсё здзіўляла і натхняла. І хтосьці з палякаў сказаў, што ў Польшчы самыя важныя выбары – мясцовыя. І самая жорсткая барацьба, хто будзе войтам і бурмістрам, а не гэтыя вось дэпутаты і прэзідэнт. Бо менавіта войт і бурмістр уплываюць наймацней на штодзённасць звычайнага жыхара. Праз гады я з гэтым цалкам згодная.
З улікам таго, што новаабраны прэзідэнт Польшчы, як і шмат хто з беларусаў, персона нон грата ў Беларусі, то наўрад ці нешта моцна зменіцца. Прынамсі дакладна не прыходзіцца чакаць сустрэч прэзідэнта Польшчы з Лукашэнкам.
Але гэта, вядома, па-за агульнымі тэндэнцыямі ў міграцыйнай палітыцы Польшчы і Еўрасаюза. Змяненні ў міграцыйнай палітыцы, якія пачаліся яшчэ ў 2023 годзе, мне не вельмі падабаюцца, і хацелася б большай адкрытасці і празрыстасці. Але варта заўважыць, што гэта не кампетэнцыя непасрэдна прэзідэнта. Таму, здаецца, беларусам турбавацца асабліва няма чаго.
Сярод беларусаў з майго атачэння шмат здзіўлення. Аказваецца, так можна. Аказваецца, што нават першыя вынікі могуць хутка змяніцца. Аказваецца, што галасы лічаць.
А ў польскім атачэнні... цішыня. Выбары скончыліся. Ідзём жыць далей сваё звычайнае жыццё: тут я маю на ўвазе людзей, якія не займаюцца палітыкай прафесійна; у тых, хто займаецца, самае цікавае наперадзе.
На маё жыццё асабіста выбары моцна не ўплываюць, і я не пагружаюся глыбока. Таму таксама іду жыць далей сваё жыццё.
«Калі клаўся спаць, Тшаскоўскі яшчэ лідзіраваў»
– Я галасаваў за Рафала Тшаскоўскага. І калі позна ўвечары клаўся спаць, то ён яшчэ быў у лідарах. Таму раніцай вынікі выбараў мяне расчаравалі, бо я не чакаў, што Наўроцкі атрымае перамогу дзякуючы крыху больш чым 1%. Гэта падкрэслівае падзеленасць польскага грамадства.
Улічваючы польскую палітычную сістэму, уплыў прэзідэнта досыць абмежаваны. Але, мяркую, гэты ўплыў усё роўна будзе не надта пазітыўным. Хутчэй за ўсё, Наўроцкі будзе канцэнтравацца на рэчах, якія мы называем польскімі нацыянальнымі інтарэсамі. Ёсць рызыка, што новая ўлада будзе звяртаць яшчэ больш увагі на нацыянальную бяспеку і гэта будзе адбывацца за кошт тых, хто шукаў у Польшчы прытулку.
Думаю, што беларусам будзе значна складаней атрымаць падтрымку ад польскіх уладаў. І ўвогуле далей беларуская справа будзе страчваць пазіцыі і ў інфармацыйным, і ў палітычным полі.
Перамога Наўроцкага выклікае трывогу, бо ён як прэзідэнт можа запавольваць патэнцыяльныя змяненні. Таксама ён выказваўся наконт абортаў, ЛГБТК+ асоб – спадзяюся, што гэтыя сацыяльныя групы не закране палітыка новага прэзідэнта.
У прэзідэнцкіх выбарах мяне ўвогуле хвалюе той набор кандыдатаў, які быў прадстаўлены. Быццам гэта прадказвае разварот Польшчы да ультраправай палітыкі.
Среди участников президентской гонки был также Славомир Ментцен – председатель ультраправой партии «Новая надежда». Во время выборов Ментцен запомнился антиукраинскими высказываниями – его выступления на площадях собирали толпы людей. Тем не менее политик выбыл из гонки после первого тура, набрав 15,4% голосов.
Перепечатка материалов CityDog.io возможна только с письменного разрешения редакции. Подробности здесь.
Фото: Unsplash.com.
